واکاوی عوامل بازدارنده و پیش برنده توصیه و تجویز گیاهان دارویی و داروهای گیاهی از دیدگاه پزشکان استان زنجان

وجود استعدادهای بالقوه در زمینه تولید گیاهان دارویی و وجود فرهنگ غنی مصرف این محصولات در ایران، توجه محققین و مراکز تحقیقاتی زیادی را به سوی توسعه دانش و تحقیق در این زمینه جلب نموده است، به گونه ای که اخیرا به احیای طب سنتی و کاربرد گیاهان دارویی در کشور توجه زیادی می شود. با وجود این مصرف گیاهان دارویی در ایران، موافقان و مخالفان زیادی دارد. تاکنون دلایل این موافقت ها یا مخالفت ها از دیدگاه جامعه پزشکی مورد بررسی قرار نگرفته است. لذا این پژوهش به دنبال کشف و شناسایی عوامل بازدارنده و پیش برنده ای است که پزشکان با تاکید بر عوامل بازدارنده از اشاعه مصرف این محصولات جلوگیری کرده و یا با استناد به برخی از اقدامات ارزشمند، مشروعیت استفاده از این محصولات را مورد تایید قرار می دهند. این تحقیق توصیفی پیمایشی با هدف واکاوی عوامل بازدارنده و پیش برنده توصیه و تجویز گیاهان دارویی و داروهای گیاهی در بین 180 نفر از پزشکان استان زنجان به انجام رسید. ابزار تحقیق پرسشنامه محقق ساخته ای بود که اعتبار آن توسط پانلی از متخصصان مورد تایید قرار گرفت و برای تعیین پایایی آن از آلفای کرونباخ استفاده شد. مقدار آلفای کرونباخ برای عوامل بازدارنده و پیش برنده به ترتیب 87/0 و 74/0 به دست آمد. نتایج این پژوهش نشان داد 20 عامل مختلف پزشکان را از توصیه گیاهان دارویی منع می کند که می توان آنها را در چهار دسته کلی به نام نامساعد بودن اصول بازار رسانی، ناآگاهی جامعه از فواید گیاهان دارویی و بی توجهی به موضوع اطلاع رسانی، عدم آمادگی جامعه پزشکی برای بکارگیری گیاهان دارویی در نظام درمانی و بی توجهی به ذائقه مصرف کنندگان دسته بندی کرد. همچنین 28 عامل پیش-برنده شناسایی شدند که روند تجویز داروهای گیاهی را توسط پزشکان بهبود می بخشید که در هفت طبقه کلی تحت عنوان حمایت عالمانه از تولیدکننده و مصرف کننده، شناخت ویژگی های گیاهان دارویی و آموزش آنها، تعاملات علمی و اشاعه دانش توسط متخصصین، مشتری مداری همراه با تبلیغ و ترویج، تاکید بر مزیت نسبی، نظارت علمی بر فرایند تولید و عرضه پایدار و آموزش متصدیان طبقه بندی شدند.